Tarladan sofraya ulaşan meyve ve sebzeler, düşündüğümüz kadar masum olmayabilir. Bitki hastalıklarını önlemek, verimliliği artırmak ve raf ömrünü uzatmak amacıyla sıkça kullanılan pestisitler, önerilen miktarların üzerinde kullanıldığı zaman ciddi sağlık tehditleri oluşturabiliyor. Kimyasallardan korunmak isteyenler ise doğal yöntemlere ve geleneksel bilgi birikimine yöneliyor. Bu noktada, Japonların meyve temizleme tekniği dikkat çekiyor.
SIRADAN YIKAMADA PESTİSİT İZLERİ KALIYOR
Özellikle bahar aylarının vazgeçilmezi çilek, parlak kırmızı görünümüyle iştah kabartsa da yüzeyindeki kimyasal kalıntılar sağlığı tehdit edebilir. Sadece musluk suyu ile yapılan basit yıkama yöntemleri genelde yetersiz kalıyor. Japonya’da yapılan bağımsız çevre sağlığı araştırmaları, sıradan yıkama sonrası bile çileklerin büyük bir kısmında pestisit kalıntılarının bulunduğunu ortaya koyuyor.
MEYVEYİ PESTİSİTTEN TEMİZLEYEN YÖNTEM
Japon mutfak kültüründen esinlenerek geliştirilen, son dönemlerde bilimsel destek de bulan doğal bir karışım, bu sorunu etkili bir şekilde ele alıyor. Uygulaması fazlasıyla basit: Ilık su, tuz ve kabartma tozu kullanarak hazırlanıyor.
JAPON TARZI TEMİZLİK
Çilekleri saplarını koparmadan yıkama kabına yerleştirin. Bu, meyve iç kısımlarına su girmesini ve dolayısıyla bozulmasını önlemiş olur.
Her litre ılık suya birer çay kaşığı tuz ve kabartma tozu ekleyin. İyice çözümleyin.
Meyveleri bu karışım içinde yaklaşık 10 dakika bekletin.
Sonrasında soğuk akan suyla iyice durulayın. Bu yöntem sayesinde yüzeydeki pestisit, mikrop ve toz gibi zararlı kalıntıların büyük bir kısmı, meyvenin dokusuna zarar vermeden temizleniyor. Yalnızca çileklerde değil; böğürtlen, ahududu, yaban mersini gibi çilekgiller ailesine ait diğer meyvelerde de etkilidir.
BİLİMSEL BULGULAR
Tamamen arındırmak mümkün olmasa da, bilim insanları bu tür doğal yöntemlerin kimyasal kalıntıları önemli ölçüde azaltabileceğini vurguluyor. Açık erişimli bilimsel yayınlarda yer alan bulgulara göre:
Basit musluk suyuyla 1–2 dakikalık yıkama, bazı pestisit türlerinde %40–60 oranında azalma sağlayabiliyor.
Yapraklı sebzeler üzerine yapılan bir çalışmada, sadece durulama ile toplam kalıntının %43,7 ile %77’sinin ortadan kaldırılabildiği gözlemlenmiştir.
ScienceDirect dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, ozon mikrobaloncukları ile yapılan temizlik çilek, kiraz ve kayısıda %80’in üzerinde pestisit giderimi sağladığı belirtiliyor.
Nano Letters dergisinde aktarılan bilgilere göre, yıkama yüzeyde etkili olsa da, özellikle sert kabuklu meyvelerde (örneğin elma) iç tabakalardaki kimyasalların en etkili temizleme yöntemi kabuğun soyulmasıdır.
TAMAMEN KURTULMAK ZOR, AMA RİSK AZALTILABİLİR
Pestisit kalıntılarından tamamen kurtulmak neredeyse imkânsız görünse de, doğru yıkama teknikleriyle bu riski büyük ölçüde azaltmak mümkün. Tuz ve karbondioksit karışımı, ozonlu su ve hatta ultrasonik temizlik yöntemleri birlikte kullanıldığında %80–90 oranında başarı elde edilebiliyor. Hem doğaya hem de sağlığa daha duyarlı bu yöntemler, modern mutfakların vazgeçilmezleri arasında yer alıyor.
