Yeni bir araştırma, halk arasında “uçuk virüsü” olarak bilinen herpes simpleks virüsü tip 1 (HSV-1) ile Alzheimer hastalığı arasında olası bir bağlantı olduğunu ortaya koydu.
Bu hipotez yeni bir konsept değil; ancak mevcut çalışma, bu olasılığa dair geniş veri setlerini inceleyerek dikkat çekici bulgular sunmaktadır.
HSV-1 NEDİR?
HSV-1, sinir hücrelerini enfekte etme kapasitesine sahip nörotropik bir virüs olarak tanımlanmaktadır.
Genellikle ağız ve dudak çevresinde uçuk oluşumuna neden olan bu virüs, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 50 yaş altındaki bireylerin üçte ikisinde görülmektedir.
İlk enfeksiyon genellikle ateş, baş ağrısı ve kas ağrıları gibi belirtilerle kendini gösterir. Sonrasında virüs, sinir sistemine yerleşir ve uyku durumuna geçer; stres veya hastalık gibi faktörlerle aktive olarak uçuk semptomlarına neden olabilir.
ÇALIŞMA NASIL YÜRÜTÜLDÜ?
BMJ Open adlı hakemli bilim dergisinde yayımlanan çalışmada, 2006 ile 2021 yılları arasında ABD’de Alzheimer teşhisi almış 340 binden fazla birey incelenmiştir.
Bu bireyler, yaş, cinsiyet ve coğrafi bölge gibi kriterlere göre Alzheimer teşhisi almamış benzer kişilerle eşleştirilerek analiz edilmiştir.
Elde edilen bulgular, Alzheimer hastalarının %0,44’ünün daha önce HSV-1 tanısı aldığını gösterirken, kontrol grubunda bu oran %0,24 olarak belirlenmiştir.
Bu durum, HSV-1 taşıyan bireylerin Alzheimer geliştirme riskinin %80 daha fazla olabileceğini işaret etmektedir, ancak bu riskin görece bir artış olduğu belirtilmelidir.
Daha dikkat çekici bir diğer bulgu ise, HSV-1 tanısı konulan ve antiviral tedavi gören bireylerde Alzheimer gelişme riskinin %17 daha düşük olmasıydı.
YENİ BİR TEORİ DEĞİL
Daha önceki bazı araştırmalar, Alzheimer hastalarının beyin dokularında HSV-1 DNA’sına rastlamışlardı.
Laboratuvar ortamında yapılan incelemelerde ise HSV-1’in beyindeki sinir hücrelerinde amiloid-beta plaklarının oluşumunu tetikleyebileceği gözlemlenmiştir.
Bu veriler, virüsün yeniden harekete geçmesinin beyinde iltihaplanma veya hasara yol açarak Alzheimer riskini artırabileceği yönündeki teorileri desteklemektedir.
Ancak uzmanlar, bu tür çalışmaların sadece bir bağlantı veya eşzamanlılık ortaya koyduğunu, neden-sonuç ilişkisi kurmadığını vurgulamaktadır.
UÇUK ÇIKARANLAR ENDİŞELENMELİ Mİ?
Hayır. Mevcut verilere göre, uçuk virüsüne sahip olmanın tek başına Alzheimer riskini ciddi şekilde artırmadığı belirtilmektedir.
Çok sayıda insan HSV-1 virüsünü taşımasına rağmen herhangi bir ciddi nörolojik sorun yaşamamaktadır.
“HSV-1 ve Alzheimer ilişkisi” ilginç bir araştırma alanı olmakla birlikte, kesin bilimsel sonuçlara henüz ulaşılamamıştır.
Alzheimer hastalığı, yaş, genetik, kalp sağlığı, eğitim düzeyi ve yaşam tarzı gibi birçok faktörün etkileşimi ile gelişen karmaşık bir hastalık olarak tanımlanmalıdır.
