Uzun süredir devam eden çatışmalar, düşen petrol fiyatları, sert yaptırımlar ve ekonomik durgunluk içerisinde Rusya’nın rublesi dikkat çekici bir yükseliş kaydetti.
Bank of America’nın raporuna göre, ruble bu yıl şu ana dek yüzde 40’tan fazla değer kazandı ve dünyanın en iyi performans gösteren para birimi olma unvanını elde etti.
2025 yılı itibarıyla rubledeki bu ani sıçrama, son iki yılda yaşadığı dramatik değer kaybının ardından gelen önemli bir dönüşümü ifade ediyor.
RUBLEYİ GÜÇLENDİREN ETKENLER NELER?
Piyasa analizcileri, CNBC’ye yaptıkları açıklamalarda, rubledeki bu güçlenmenin yabancı yatırımcıların güveninin artmasından çok, sermaye kontrollerinin ve hükümet politikalarının sıkılaşmasıyla ilgili olduğunu vurguladı. Aynı zamanda dolardaki zayıflık da ek bir avantaj sağlamakta.
Wells Fargo’da uluslararası ekonomist ve döviz stratejisti Brendan McKenna, rubledeki yükselişin üç ana nedenini sıralıyor.
McKenna, “Merkez bankası faiz oranlarını nispeten yüksek tutmayı tercih etti, sermaye kontrolleri ve döviz kısıtlamaları biraz sıkılaştırıldı ve Rusya ile Ukrayna arasında barış sağlama yönünde bazı ilerlemeler veya girişimler oldu.” dedi.
RUSYA’NIN FAİZ ARTIRIMI ETKİLİ OLDU
Rusya Merkez Bankası, yüksek enflasyonu kontrol altına alabilmek amacıyla sıkı bir tutum sergileyerek yurt içi faiz oranlarını yüzde 20 seviyesinde sabit tuttu ve kredileri kısıtladı.
Sektör uzmanları, yüksek borçlanma maliyetlerinin yerel işletmeleri mal ithal etmekten caydırdığını ve bu durumun da rubleye olan talebi azalttığını belirtti.
Renaissance Capital’de ekonomist olan Andrei Melaschenko, zayıf tüketimin yerel ithalat talebinde düşüşe yol açtığını ifade etti. Bu durum, bankaların dolar veya yuan almak için ruble satmaları gerekliliğini ortadan kaldırarak rubleyi destekledi.
Moskova merkezli ekonomist, 2025’in ilk çeyreğinde ithalat vergilerinin artacağı beklentisiyle geçen yılın ikinci yarısında tüketici elektroniği, otomobil ve kamyonlara yönelik “aşırı stoklama” yapıldığını belirtti.
Melaschenko, tüketici harcamalarındaki düşüşün, Rusya’nın ithalatında önemli bir yer kaplayan dayanıklı tüketim malları sektöründe özellikle belirgin olduğunu vurguladı.
RUBLE SATMA İHTİYACI AZALDI
Ayrıca, Rus ihracatçıları dolar ödemelerini rubleye dönüştürme zorunluluğu nedeniyle rubleye olan talebi artırdı.
Öte yandan ithalatçılar, yabancı ürün alımını azaltarak dolarla ödeme yapmak için ruble satma gereksinimlerinden kurtuldular.
Rus hükümeti, büyük ihracatçılardan yabancı kazançlarının bir kısmını yurda getirmelerini ve yerel piyasada ruble ile değiştirmelerini istemektedir. Analistler, özellikle petrol endüstrisinin gelirlerini rubleye dönüştürdüğünü ifade ediyor.
Rusya Merkez Bankası verilerine göre, ocak ve nisan ayları arasında en büyük ihracatçıların döviz satışları 42,5 milyar dolara ulaşarak, önceki dört aya göre neredeyse yüzde 6’lık bir artış yaşadı.
Han
ke: PARA ARZI DÜŞTÜ
Johns Hopkins Üniversitesi’nde uygulamalı ekonomi profesörü Steve Hanke, Merkez Bankası’nın para arzını daraltmasının rubleye olan desteği artırdığını dile getirdi.
Wells Fargo’dan McKenna, ABD’de Donald Trump’ın başkanlık seçimini kazanmasının ardından Rusya ile Ukrayna arasında bir barış anlaşmasının yapılacağına dair umutların, piyasalarda bir miktar iyimserliğe yol açtığını belirtti.
Rusya’nın ekonomiye yeniden entegrasyon beklentileri, para biriminin gücünü destekleyen sermaye kontrollerine rağmen, ruble cinsinden varlıklara bir miktar sermaye akışını teşvik etmektedir.
RUBLEDEKİ YÜKSELİŞ SÜREKLİ OLACAK MI?
Rublenin mevcut yükselişine rağmen analistler, bunun sürdürülebilir olmayabileceği konusunda uyarıyor. Zira, Rusya’nın petrol fiyatları bu yıl önemli oranda düşerek döviz girişleri üzerinde baskı yaratabilir.
Melaschenko, “Rublenin zirveye yakın olduğunu ve yakın gelecekte zayıflamaya başlayabileceğini düşünüyoruz. Petrol fiyatlarındaki düşüş, ihracat gelirleri ve döviz satışı üzerinde belirgin bir etki yaratacaktır.” dedi.
Rusya ile Ukrayna arasında barış görüşmelerinde somut bir ilerleme kaydedilmediği halde, McKenna, kalıcı bir barış anlaşmasının döviz kısıtlamalarının kaldırılmasına yol açabileceği için ruble üzerindeki baskının artabileceğini ifade etti.
McKenna, “Ruble, özellikle bir ateşkes sağlanırsa, hızla değer kaybedebilir. Bu durumda, sermaye kontrolleri büyük ihtimalle tamamen kaldırılacak ve Merkez Bankası faizleri hızla düşürülecektir.” diye ekledi.
