Yeni düzenlemelerle “Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği”, “Dağıtım Tebliği” ve “Ceza Tebliği”nde önemli değişiklikler yürürlüğe girdi. Bu değişikliklerin kapsamı ve detayları da netleşti.
Yapı denetim kuruluşlarına ilişkin teminatlar için yeni bir düzenleme yapılması öngörülüyor. Eski sistemde, her yıl Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) dikkate alınarak güncellenen teminat tutarları, 2026’dan itibaren Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve ÜFE ortalamasına dayanarak belirlenecek.
SÖZLEŞME İMZALAMA KOLAYLIĞI
Yapı denetim hizmetlerinden yararlanmayı kolaylaştırmak amacıyla, inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılar, Elektronik Dağıtım Sistemi dışına çıkarıldı. Böylece, daha önce Bakanlık tarafından zorunlu kılınan denetim kuruluşu dışında, yapı sahiplerinin kendi tercih ettikleri yapı denetim firmalarıyla sözleşme imzalaması sağlandı.
500 metrekareye kadar olan ve inşası tamamlanmış ancak yapı kullanım belgesi almakta zorluk çeken bina sahipleri de, yapılacak düzenleme ile denetim firmalarına daha kolay ulaşabilecek. Bu binalar için vatandaşlar, belirleyecekleri yapı denetim kuruluşuyla yüzde 1,75 ile yüzde 3,50 arasında bir hizmet bedeli ile sözleşme imzalayabilecekler.
Ayrıca güçlendirme işlerinde denetim hizmet bedeli, binanın tamamı için hesaplanan bedelin en az yüzde 25’i oranında belirlenecek.
Yönetmelikteki sözleşme fesih gerekçelerinde de değişiklikler yapıldı. En dikkat çekici değişiklik, inşaat faaliyetinin durma süresinin 6 aydan 3 aya indirilmesi oldu. Bu durum, yapı denetim kuruluşlarının inşaatın 3 ay içerisinde başlamaması halinde sözleşmeyi iptal etmesine olanak tanıyor.
Ayrıca, yapı denetim kuruluşlarının mevzuat gereği yerine getirmeleri gereken kalıp ve donatı imalatını kontrol etme gibi görevlerini ihmal etmeleri halinde de sözleşmenin feshedilmesi mümkün olacak.
Elektronik Dağıtım Tebliği’nde yapılan bir değişiklikle, 45 veya üzeri yapı denetim kuruluşuna sahip illerde iki alternatifli denetim kuruluşu ataması yapılabileceği belirtiliyor. Bu durumda, vatandaşa ilk önce bir yapı denetim firması önerilecek. Eğer bu firma ile 3 iş günü içerisinde sözleşme imzalanmazsa, sistem otomatik olarak ikinci bir firmayı atayarak süreci başlatacak.
Yeni düzenlemelere göre 1 Şubat 2026’ya kadar illerdeki aktif yapı denetim kuruluşlarının sayıları güncellenecek. Uygulama, İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, İzmir, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Şanlıurfa, Diyarbakır, Tekirdağ, Adana, Samsun ve Muğla gibi şehirlerde hayata geçirilecek.
Ayrıca Ceza Tebliğ Değişikliği ile “taşıyıcı sisteminde onarılamaz düzeyde yapısal bir hasar” tanımı, daha net bir ifade ile “bu hasar nedeniyle yapının veya binanın yıkıldığının veya yıkılmasını gerektiren durumların anlaşılması gerektiği” biçiminde güncellendi. Yapı denetim kuruluşu tarafından denetimi üstlenilen bir yapının, yapı kullanma izin belgesi alındıktan sonra 15 yıl içerisinde yıkılması durumunda, denetim firmasının faaliyeti iptal edilecek ve teminatına el konulacak.
Ayrıca, bir inşaat aşamasında çevresindeki bir yapıya zarar veren durumlarda, yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek teminatına el konulması da gündeme geldi.
