Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonunda bu yıl 4.’sü yapılan Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi Ekibi, 16 farklı projeyi başarıyla tamamlayarak Türkiye’ye döndü. Bilim insanları, 81 derece kuzey enleminden başlayarak Svalbard takımadaları ve çevresinde iklim değişikliğinin etkilediği buzulları ve kuzey kutup canlılarının yaşam alanlarını inceledi. Değişken iklim ve buz hareketleri nedeniyle zorlu koşullarda seyreden ekip, örnekleme noktalarında zooplankton ve fitoplankton örneklemeleri yaptı, deniz kirliliği ve atmosferik kirlilik gözlemleri gerçekleştirdi.
Arktik Okyanusu’nda 32 gün süren sefer sırasında deniz suyu parametreleri, mikroplastikler, deniz memeleri ve gemi ticaret rotalarının çevreye etkileri gibi konularda 16 farklı proje tamamlandı. Lider Prof. Dr. Ersan Başar, sefer boyunca özellikle deniz biyolojisi ve deniz kirliliği üzerine yoğunlaştıklarını belirterek, deniz buzu ve buzulların seyri etkileyerek rotalarını değiştirdiğini söyledi. Arktik’te çalışmanın zor olduğunu vurgulayan Başar, değişen hava koşulları nedeniyle sürekli seyir planlarını yeniden gözden geçirmek zorunda kaldıklarını açıkladı.
Özellikle Svalbard Adası ve çevresinde çalışmalar yapılırken Norveç hükümetinden izin alındığını belirten Başar, sahadan alınan örneklerin laboratuvarlarda inceleneceğini ifade etti. Denizde plankton örneklemeleri, sediman örnekleri ve çeşitli kimyasal ölçümler yapılarak değişen deniz suyu parametrelerinin takibi gerçekleştirildi. Deniz suyundaki değişimleri ölçmek için sıcaklık, tuzluluk gibi temel parametreler belirli derinliklerden alındı ve Arktik Okyanusu’ndaki değişimlerin incelenmesi amaçlandı.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü ve Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı da sefere katılarak meteorolojik verilerin toplanması, oşinografi çalışmalarının yürütülmesi gerçekleştirildi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü mühendisleri rüzgar, hız, rüzgar yönü, hava sıcaklığı, hava nemi gibi verileri toplarken Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığından Oşinografi Subayı Mühendis Teğmen Kunter İncili, Svalbard çevresinin oşinografik karakterini belirlemek amacıyla çalışmalar yaptıklarını aktardı.
Sefer sırasında canlı yaşamı da gözlemleyen ekip, kutup ayısı, mors, fok ve diğer deniz canlılarının davranışlarını inceledi. Arktik Bölgesi, dünyanın önemli hidrokarbon rezervlerine ve birçok farklı canlı türüne ev sahipliği yapmaktadır. Kuzey Kutbu’nun simgesi olan kutup ayıları ve diğer deniz memelileri, bu bölgedeki canlı çeşitliliğinin sadece birkaç örneğidir. Yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen veriler, küresel iklim değişimi ve Arktik bölgesindeki ekosistemdeki değişiklikler hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.
Sonuç olarak, 4. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi, Arktik Bölgesi’nin önemini ve çevresel değişimlerin etkilerini detaylı bir şekilde inceleyerek Türkiye’nin bilimsel araştırmalardaki varlığını göstermiştir. Çalışmaların sonuçları, gelecekteki iklim değişikliği modelleri ve koruma stratejileri için önemli bir kaynak oluşturacaktır.
