Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yıl sonuna kadar tüm Türkiye genelinde uygulanacak olan “Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA)” sistemini tanıtarak, bu sistemin Sıfır Atık hareketinin yeni bir aşaması olduğunu vurguladı. Sosyal medya hesaplarından yapılan paylaşımlarda, sistemle ilgili sıkça sorulan 11 soru ve yanıtları yer aldı.

Depozito Sistemi

Yapılan açıklamalara göre, Depozito Yönetim Sistemi (DYS), belirli bir depozito bedeli karşılığında piyasaya sürülen ürünlerin tüketildiğinde geri dönmesi ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayanan bir sistemdir. Bu sistemin esas amacı, atıkların geri dönüşümü ve doğal kaynakların korunmasıdır.

Depozito Sisteminin Sağladıkları

Depozito sisteminin sağladığı avantajlar arasında, ambalajların kaynağında ayrı olarak toplanması, geri dönüşüm değerinin artırılması, doğal kaynakların korunması ve karbon emisyonlarının azaltılması gibi önemli noktalar yer alıyor. Ayrıca bu sistem, 2053 Net Sıfır Emisyon hedefine ulaşmayı desteklemekte ve döngüsel ekonomiyi teşvik etmektedir.

DOA Uygulaması Detayları

Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA) uygulaması, tüketicilerin iade süreçlerinde kullanacakları mobil uygulamadır. Bakanlık tarafından onaylı makineler ve manuel iade noktalarında, tüketiciler bu mobil uygulama aracılığıyla depozito iadelerini kolayca gerçekleştirebilecekler. Uygulama, hem Android hem de iOS platformlarından ücretsiz olarak indirilebilecektir.

Uygulama, karekod okutma yöntemiyle depozito iade makinelerine bırakılan ambalajların takibini yapar. Kullanıcı, depozito bedelini e-cüzdanında biriktirir ve bu bakiye, QR kod ile ödeme özelliği olan POS cihazlarında harcanabilir.

Finansal Entegrasyon ve Başlangıç Tarihi

DOA uygulamasının tüm finansal akışları, Türkiye Emlak Katılım Bankası’nın altyapısı üzerinden yürütülmektedir. Kullanıcılar, biriken bakiyelerini günlük bankacılık işlemlerinde de kullanabilecekler. İlk olarak Sakarya’da hayata geçirilen sistemin, 2025 yılı sonuna kadar tüm Türkiye’de uygulanması planlanmaktadır.

Bu projenin arkasında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) gibi pek çok kuruluş yer almaktadır.

Ambalajların Geri Kazanımı ve Ekonomik Etkisi

Yılda toplam 783 bin kilometrekarelik bir alanda, yaklaşık 25 milyar adet ambalajın geri kazanılması beklenmektedir. 1 Ağustos 2023 tarihinden itibaren Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü ile işbirliği içinde, 22 milyar adet içecek ambalajı üzerinde DOA logosu kullanılarak piyasaya sürülmüştür.

Bu sistemle birlikte, Türkiye ekonomisine yılda yaklaşık 520 milyon avro katkı sağlanması hedeflenmektedir. Cam, plastik ve alüminyum malzemeden yapılmış 0,1 litre ile 3 litre arasındaki tek kullanımlık ambalajlar, depozito ödenecek ürünler arasında zorunlu olarak yer alacaktır.

Kaynak: AA