Türk Üniversitelerinin Patent ve Faydalı Model Performansı
AA muhabirinin derlemesine göre, “Üniversitelerin Patent ve Faydalı Model Performansı Raporu” kapsamında, Türkiye’deki üniversitelerin TÜRKPATENT’e yaptığı patent ve faydalı model başvurularının yıllar itibarıyla önemli bir artış gösterdiği görülmektedir. 2010 yılında üniversiteler tarafından sadece 10 patent ve faydalı model başvurusu yapılırken, bu rakam 2024 yılı itibarıyla yüzde 16 bin 300’lük bir artışla 1640’a ulaşmıştır. Bu durum, Türk üniversitelerinin bilimsel araştırma ve yenilikçi projelerinde patent ve faydalı modellerin daha fazla yer bulması anlamına gelmektedir.
Raporun incelenmesi, üniversitelerin patent ve faydalı model başvurularının illere göre dağılımında da ilginç sonuçlar ortaya koymaktadır. En fazla başvurunun İstanbul’dan yapıldığı görülmektedir; İstanbul, toplamda 4 bin 782 başvuru ile en yüksek rakamı elinde bulunduruyor. İstanbul’u 1192 başvuru ile Ankara, 893 başvuru ile İzmir, 448 başvuru ile Erzurum ve 337 başvuru ile Kayseri takip etmektedir.
Kadın Buluşçuların Artışı
Bunun yanı sıra, üniversite başvurularında yer alan kadın buluşçu sayısında da gözle görülür bir artış yaşanmaktadır. Kadın buluşçu sayısı 2022 yılında 864 iken, 2023’te 926’ya ve 2024’te ise 1063’e yükselmiştir. Bu dönemdeki artış, yüzde 23’lük bir oranı temsil etmektedir. 2022-2024 yılları arasında Türkiye’deki üniversitelerden yapılan başvurularda kadın buluşçu oranının artması, ülkenin AR-GE ekosisteminde kadınların rolünün güçlendiğini ve bu alanda toplumsal eşitsizliklerin azalma eğiliminde olduğunu göstermektedir.
Başvurularda Göze Çarpan Alanlar
Üniversitelerin patent başvurularındaki sınıflandırmalar incelendiğinde, en çok başvurunun insani ihtiyaçlarla ilgili alanlarda yapıldığı açıkça görülmektedir. İnsani ihtiyaçların ardından en çok başvurunun yapıldığı diğer alanlar şu şekilde sıralanmaktadır: işlemlerin yürütülmesi, taşıma, kimya-metalürji, tekstil-kağıt, sabit yapılar, makine mühendisliği, aydınlatma, ısıtma, silahlar, fizik ve elektrik konuları.
Patent Tescilinde Başarılı Üniversiteler
Başvuru sayıları açısından öne çıkan üniversitelere bakıldığında, İstanbul’daki üniversitelerin lider konumda olduğu görülmektedir. 2010-2024 yılları arasında toplamda 932 patent ve faydalı model başvurusu ile İstanbul Gelişim Üniversitesi, bu alanda ilk sırayı almıştır. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa ise 644 başvuru ile ikinci, İstanbul Medipol Üniversitesi de 607 başvuru ile üçüncü sıradadır.
Ayrıca, en fazla patent tescil belgesine sahip üniversiteler incelendiğinde, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa’nın en yüksek tescil belgesine sahip üniversite olduğunu söylemek mümkündür. Bu üniversiteyi sırasıyla İstanbul Üniversitesi ve İstanbul Medipol Üniversitesi takip etmektedir. Tüm bu veriler, Türk üniversitelerinin inovasyon ve patentleme konusundaki çabalarının arttığını ve bu alandaki rekabetin her geçen gün daha da büyüdüğünü ortaya koymaktadır.
