Soma’da 13 Mayıs 2014 tarihinde meydana gelen maden kazası, Türkiye’nin en trajik endüstriyel kazalarından biri olarak kayıtlara geçti. Bu facialı olayda 301 madenci hayatını kaybetti. Kazanın hemen ardından, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru ile İşletme Müdürü Akın Çelik’in de aralarında bulunduğu 8 kişi tutuklandı. Bunun ardından yapılan yargılamalarda, sanıklardan Can Gürkan 15 yıl, Ramazan Doğru 22,5 yıl, Akın Çelik ile maden mühendisi Ertan Ersoy ise 18 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırıldı. Diğer sanıklar Mehmet Ali Günay Çelik, Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık gibi isimlere de çeşitli hapis cezaları verildi. Ayrıca, şirketin patronu Alp Gürkan’ın da aralarında bulunduğu 37 sanık beraat etti.
Kazadan sonra yaşanan yargı süreci oldukça karmaşık bir hal aldı. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, Can Gürkan ile Yönetim Kurulu Üyesi Haluk Evinç’in aralarında bulunduğu sanıkların ‘Bilinçli taksirle ölüme ve yaralamaya neden olma’ suçundan cezalandırılmasını istedi. Bu sebeple sanıklar, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde yeniden yargılanmaya başladı. Yeniden görülen davada, Can Gürkan’a ‘Bilinçli taksirle çok sayıda kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma’ suçundan 20 yıl hapis cezası verildi. Diğer mühendisler Efkan Kurt ile Adem Osmanoğlu’na da 12 yıl 6 ay hapis cezası verildi. Haluk Evinç ise bu aşamada beraat etti.
Soruşturmanın ilerleyen aşamalarında, facianın ardından ihmali bulunan 28 kamu görevlisi hakkında ‘Görevi kötüye kullanma’ suçlamasıyla dava açıldı. 25 Aralık 2023’te Soma 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davanın 5. duruşmasında, sanıklar Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile duruşmaya katıldılar. Madenci aileleri, duruşmada sunulan mütalaaya karşı görüş bildirdiler ve sanıkların ‘Taksirle öldürme ve yaralama’ suçlarından yargılanmalarını istediler. Mahkeme, 28 sanıktan 10’unun beraatine, 18 sanığın ise 5 ay ile 6 ay 7 gün arasında değişen hapis cezalarına mahkum edilmesine karar verdi.
Duruşma sonrasında, madenci aileleri ve avukatları durumu eleştirdiler. Ankara Barosu avukatlarından Murat Kemal Gündüz, verilen cezaların cüzi olduğunu belirterek, “Mahkeme mütalaaya uygun olarak toplam 28 sanıktan 10’u hakkında beraat kararı verdi. Ancak, 18 sanık hakkında verilen cezalar oldukça yetersiz. Bu tür bir ceza, Soma katliamını adaletle karşılamıyor” dedi. Gündüz, Yargıtay’ın kararlarının ardından ortaya çıkan yeni durumu da eleştirerek, sanıkların daha ağır bir şekilde yargılanması gerektiğini vurguladı.
Ayrıca, maden şehidi Uğur Çolak’ın annesi Gülsüm Çolak ve Erdoğan Köse’nin eşi Gülfidan Köse de duruşma sonrası yaptığı açıklamalarda, adaletin sağlanmadığını ifade ettiler. Gülsüm Çolak, “Aynı acıyı bize tekrar tekrar yaşattılar. Resmen bir film seyrettik. Yargı kendine ağlasın,” diyerek tepkisini ortaya koydu. Gülfidan Köse ise, “Akhisar’daki Soma davasında bir adalet görmedik. Tiyatro oynandı. İstediğimiz adaleti bulamadık” şeklinde konuşarak, hukuki süreçlerin takipçisi olmaya devam edeceklerini belirtti. Bu ifadeler, Soma’da kaybedilen hayatların ardından oluşan derin yaraların ve adalet arayışının henüz sona ermediğini gösteriyor.
