25 yıl önce finans dünyasında “euro” diye bir para birimi yoktu. Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde kullanılan euro para birimi 25 yıl önce kullanılmaya başladı ve değerini koruyan bir yatırım aracı da oldu. AB üyesi 27 ülkenin 20’sinin resmi para birimi olarak kullanılan euro, 1999’da kaydi olarak yürürlüğe girmişti. Bu tarihte euro, dünya finans piyasalarına tanıtılarak giriş yapmıştı. 1 Ocak 2002 tarihinde banknot ve bozuk para olarak kullanıldı.
Halihazırda euroyu, Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya, Yunanistan ve Hırvatistan olmak üzere 20 AB üyesi ülke kullanıyor. İngiltere, Danimarka ve İsveç gibi bazı AB ülkeleri ise euro bölgesine dahil olmamayı tercih etmişlerdir.
Avrupa Para Birimi, “ekü” ve “euro” olarak da adlandırılan euro, çeşitli renk ve boyuta sahip 5, 10, 20, 50, 100, 200 ve 500 olmak üzere 7 farklı banknot ve 1, 2, 5, 10, 20, 50 sent ile 1 ve 2 euro metal para olarak tedavülde bulunuyor. En yüksek değere sahip olan 500 euroluk banknotların basımı, terörün finansmanına ve kara para aklamaya karşı mücadele nedeniyle 2019 yılında durduruldu. Artık günlük yaşam ve alışverişte kullanılamamasına rağmen 500 euroluk banknotlar banka hesaplarına yatırılabiliyor ve bankalardan değiştirilebiliyor.
Danimarka dışındaki bütün AB ülkelerinin, gerekli kriterleri yerine getirmesi halinde euro para birimine geçmesi zorunluluğu bulunuyor. Referandumla euroya geçmeyi kabul etmeyen Danimarka, AB anlaşmaları gereği bütün ekonomik ve uyum kriterlerini karşılamasına rağmen bu konuda mesafeli duruyor. Euroya en son katılım 1 Ocak 2023 tarihinde Hırvatistan’la gerçekleşirken, birkaç yıla kadar Bulgaristan’ın da katılımı bekleniyor. Euro para birimine geçiş süreci için başvuruda bulunan Bulgaristan’ın da 2025 başında Euro Bölgesi’ne girme hedefi bulunuyor.
Euro, 1999 yılında piyasaya sürüldüğünde 1 euro 1,17 dolar seviyesindeydi. Bu tarihten sonra euro, dolar karşısında hızla değer kaybetti. Euro, 2002 yılından 2008’e kadarki süreçte dolara karşı değer kazandı.
Euro, 2008 yılında 1 euro 1,60 dolara kadar çıkarak rekor kırdı. Ancak, 2022’de, Rusya-Ukrayna savaşı, enerji krizi, dünya genelinde artan jeopolitik riskler ve ABD Merkez Bankası’nın (Fed) şahin politikaları, doları diğer para birimleri karşısında daha değerli hale getirmiş ve euro dolara karşı gerilemişti.
Bunun yanında, Avrupa Merkez Bankası (ECB), euro banknotlarının yeniden tasarımının yanında, kendi para biriminin dijital versiyonunu piyasaya sürmeye de hazırlanıyor. ECB Yönetim Konseyi, dijital euronun ihracına yönelik iki yıl sürecek bir “hazırlık aşamasına” geçmek için yeşil ışık yakarken, potansiyel bir dijital euronun zeminini oluşturuluyor. Mevcut durumda, euro dolar paritesi 29 Aralık itibarıyla 1,1041 seviyelerinde seyrediyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) raporlarında euro para biriminin küresel döviz rezervlerinin yüzde 19,6’sını oluşturduğu öngörülüyor.
