Çin’in doğusundaki Fucien eyaletinin Şiamın kentinde 28-29 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirilen 3. Çin-Pasifik Ada Ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısı, bölgesel iş birliğini artırma adına önemli kararlarla tamamlandı.
Bu toplantıya Çin ile diplomatik ilişkileri bulunan 11 Pasifik ada ülkesinin dışişleri bakanları katılım gösterdi. Görüşmelerin akabinde yayımlanan sonuç bildirgesi ve Çin Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamaları, Pekin’in bölgeye yönelik iklim ve kalkınma konularında net bir strateji izlediğini ortaya koydu.
PEKİN’DEN ADA ÜLKELERİNE İKLİM DAYANIŞMASI
Çin, iklim değişikliğinin Pasifik üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla 100 projeyi destekleyeceğini açıklarken, bu projeler için toplamda 2 milyon dolarlık bir fon ayırdığını bildirdi. Bunun yanı sıra, ada ülkelerinin afetlere hazırlanma ve müdahale kapasitelerini artırmak amacıyla uydu verisi desteği sağlanacağı taahhüt edildi.
GEÇİM KAYNAKLARI VE EĞİTİM DE GÜNDEMDE
İklim başlığının yanı sıra, Pekin yönetimi ada halklarının yaşam standartlarını iyileştirmeye yönelik 200 projeye de imza atacağını belirtti. Ayrıca, öğrencilere burs ve mesleki eğitim olanakları sunulacağı duyuruldu.
TİCARETTE YENİ ADIMLAR
Taraflar, serbest ticaret anlaşması müzakerelerini hızlandırma konusunda uzlaşma sağlarken, Çin, ada ülkelerinden yapılan ihracatı kolaylaştırıcı tedbirler alacaklarını açıkladı.
VANG Yİ’DEN DOLAYLI ABD ELEŞTİRİSİ
Toplantıya Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ile Kiribati Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı Taneti Maamau eş başkanlık etti. Vang, adı anılmadan Paris İklim Anlaşması’ndan çekilen ABD’yi eleştirerek, Çin’in Pasifik bölgesinde “güvenilir, samimi ve istikrarlı bir ortak” olacağını belirtti. Bununla birlikte, Çin’in bölgeye sağladığı yardımların siyaseten hiçbir ön koşula bağlı olmadığını ifade etti ve egemenlik ile bağımsızlık ilkelerine saygı duyduklarını vurguladı.
GÜVENLİK VURGUSU YOK
Yayımlanan bildirgede çevre, ekonomi ve eğitim gibi konulara vurgu yapılırken, son dönemde tartışmalara yol açan güvenlik iş birliği hakkında herhangi bir ifade yer almadı.
TARTIŞMALI GÜVENLİK ANLAŞMALARI
Çin’in Pasifik’teki artan etkisi, özellikle güvenlik alanındaki girişimleriyle dikkat çekiyor. 2022 yılında Solomon Adaları ile imzalanan güvenlik anlaşması, detayları paylaşılmadan kamuoyuna sunulmuş ve bu durum doğrudan Pekin’in bölgedeki varlığını artırma çabası olarak değerlendirilmiştir. İddialara göre bu anlaşma, Çin savaş gemilerinin adalarda konuşlanmasına ve güvenlik güçlerinin davet üzerine ülkeye girişine olanak tanımaktaydı. Muhalefet ise bu durumu ülkenin iç işlerine müdahale olarak yorumlamıştı.
Benzer şekilde, 2023’te Fiji hükümeti, Çin ile yürütülen polis iş birliği programını “hukuk ve demokrasi anlayışındaki farklılıklar” sebebiyle iptal etmiştir.
