Türkiye’nin 1997 yılında kurulan Gelişen 8 Ülke (D8) Teşkilatı, ülkenin liderliği altında bölgesel işbirliğini global düzeyde stratejik ortaklıklara dönüştürmeye devam ediyor.
D8 Teşkilatı, ilkeleri ve kapsadığı coğrafi alanı ile küresel bir yapı haline gelerek, ciddi bir ekonomik blok olma yolunda ilerliyor. Milyarlarca dolara ulaşan ticaret hacmi, bu yükselişi pekiştiriyor.
9 ÜYESİ BULUNUYOR
Bu teşkilat, Türkiye’nin yanı sıra Bangladeş, Mısır, Endonezya, İran, Malezya, Nijerya, Pakistan ve geçen yıl Mısır’ın başkenti Kahire’de düzenlenen 11. Zirve Toplantısı’nda üye olarak kabul edilen Azerbaycan ile birlikte toplam 9 üyeden oluşuyor.
Tarihsel ve kültürel bağları bulunan bu ülkeler arasında ekonomik işbirliğini artırmayı amaçlayan D8, ticaret, sanayi, teknoloji ve ulaştırma gibi birçok alanda yeni fırsatlar yaratır. Bunun için farklı stratejiler ve projeler geliştirmeye devam ediyor.
8 ÜLKEDEN 65,9 MİLYAR DOLARLIK MAL ALINDI
Türkiye’nin D8 üyeleri ile gerçekleştirdiği ticaret, işbirliği anlaşmaları ve ortak projelerle daha da ivme kazandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2020-2024 dönemini kapsayan 5 yıllık süreçte bu ülkelere toplamda 60,7 milyar dolarlık ihracat yapılırken, aynı dönemde 65,9 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi.
5 YILLIK TOPLAM TİCARET HACMİ 126,6 MİLYAR DOLAR
Böylece Türkiye’nin D8 üyesi ülkelerle olan 5 yıllık ticaret hacmi toplamda 126,6 milyar dolara ulaştı. Bu süreçte Türkiye, en fazla ihracatı Mısır’a yaptı.
Mısır’a gerçekleştirilen 19,7 milyar dolarlık ihracata karşılık, bu ülkeden 14,5 milyar dolarlık ithalat yapıldı. 2020-2024 döneminde Türkiye-Mısır arasındaki dış ticaret hacmi 34,3 milyar dolar oldu.
EN FAZLA İHRACAT MISIR’A
Bu süreç içerisinde Türkiye, Mısır, İran, Azerbaycan, Pakistan ve Nijerya ile yaptığı ticarette dış ticaret fazlası elde etti. Mısır ile 5,2 milyar dolar, İran ile 2,5 milyar dolar, Azerbaycan ile 7,6 milyar dolar, Pakistan ile 1,8 milyar dolar ve Nijerya ile yaklaşık 3 milyar dolar tutarında fazlalar oluştu.
2023 yılının ocak-nisan dönemi itibarıyla D8 üyesi ülkelere toplamda 4,1 milyar dolarlık ihracat yapılırken, bu ülkelerden 5,4 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Bu, söz konusu dönemde toplam 9,5 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşılması anlamına geliyor.
Türkiye’nin D8 ülkeleriyle savunma sanayisi, tarım, enerji gibi birçok alanda ortak çalışmalara ve işbirliklerine yöneldiği biliniyor.
Ayrıca, Türkiye ile Endonezya arasında afet ve acil durum yönetimi konusundaki işbirliğine yönelik bir mutabakat zaptı imzalandı.
TÜRKİYE’NİN DESTEĞİYLE MISIR’DA İNSANSIZ KARA ARALARI ÜRETİLECEK
Türkiye, D8 üyesi Mısır ile geçen yıl imzalanan 17 mutabakat zaptı ile önemli işbirlikleri gerçekleştirmeyi hedefliyor. Bu işbirlikleri kapsamında, demir yolu ve tarım alanındaki ilişkilerin yanı sıra sağlık ve enerji sektörlerinde de ortak çalışmalar yürütülmesi planlanıyor.
Ayrıca, Türk şirket HAVELSAN ile Mısır’daki Arap Endüstri Organizasyonuna bağlı Kadir Fabrikası arasında bu yılın başında imzalanan anlaşma ile, Türk tarafının teknik destek ve lisans desteği vererek burada insansız kara araçları üretimi gerçekleştirilmesi hedefleniyor.
İRAN VE AZERBAYCAN İLE ENERJİ ALANINDA İŞ BİRLİKLERİ ÖNE ÇIKIYOR
Türkiye ve İran arasında enerji alanındaki işbirlikleri oldukça dikkat çekiyor. Bu kapsamda yılın başında Türkmenistan doğal gazının İran üzerinden swap yöntemiyle Türkiye’ye taşınmasına yönelik yeni bir anlaşma devreye girdi. Bu anlaşma, Türkiye’nin enerji arz güvenliğini artıracağına ve enerji ticaretindeki rolünü pekiştireceğine inanılıyor.
Aynı şekilde, Türkiye ile Azerbaycan arasında geçen yıl imzalanan vergilendirme, veterinerlik ve yükseköğretim alanlarındaki anlaşmalar dikkat çekiyor.
DIŞ TİCARET VERİLERİ
Ayrıca, 2024’te imzalanan doğal gaz alanındaki işbirliği anlaşmasının onaylanması da bu yıl içinde gerçekleşti. Bu anlaşma kapsamında, Azerbaycan’dan ve üçüncü ülkelerden gelen doğal gazın alımı, satışı, teslimi, takası ve transitine ilişkin işbirliklerinin artırılması hedefleniyor.
Malezya, Nijerya ve Pakistan gibi ülkelerde bulunan inşaat sektörünün altyapı projelerine malzeme ve teknoloji desteği de sağlanıyor.
Türkiye’nin 2020-2024 döneminde D8 Teşkilatı üyesi ülkelerle dış ticareti (dolar) ise şu şekilde gerçekleşti:
