Danimarka, artan yaşam süresi ve yaşlanan nüfusun ekonomik etkilerini hafifletmek amacıyla emeklilik yaşının yükseltilmesi yönünde bir karar aldı.
Danimarka’da 2006 yılından bu yana emeklilik yaşı, yaşam beklentisine bağlı olarak düzenli bir şekilde güncellenmektedir.
EMEKLİLİK YAŞI 70’E YÜKSELTİLDİ
Bu kapsamda, Danimarka Parlamentosu, emeklilik yaşını 2040 itibarıyla 70’e çıkaran yasayı ele aldı ve görüşmelere başladı.
Yaşlanan nüfusun sosyal güvenlik sistemi üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmayı ve emeklilik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla hazırlanan yasa tasarısı, 81 ‘evet’ ve 21 ‘hayır’ oyu ile kabul edilerek yasalaştı.
AVRUPA’NIN EN YÜKSEK EMEKLİLİK YAŞINA SAHİP ÜLKESİ OLDU
Yeni düzenlemeye göre, 1 Ocak 1971 ve sonrasında doğan bireylerin emeklilik yaşı 70 olarak belirlendi.
Mevcut emeklilik yaşı olan 67, kademeli olarak 2030’da 68’e, 2035’te 69’a yükselecek. 2040’dan itibaren ise en yüksek emeklilik yaşı 70 olarak uygulanacak.
Böylece Danimarka, Avrupa’da en yüksek emeklilik yaşına sahip ülke konumuna gelmiş oldu.
KARŞIT GÖRÜŞLÜLER SOKAĞA DÖKÜLDÜ
Ancak, yasaya yönelik ciddi eleştiriler de ortaya çıktı.
Kopenhag’da sendikaların öncülüğünde gösteriler gerçekleştirilirken, Danimarka Sendikalar Konfederasyonu Başkanı Jesper Ettrup Rasmussen, “Sağlıklı bir ekonomiye sahip olmamıza rağmen AB’nin en yüksek emeklilik yaşına sahip ülkesiyiz. Bu tamamen adaletsiz.” ifadelerini kullandı.
Sosyal Demokrat Başbakan Mette Frederiksen ise geçen yıl emeklilik yaşının otomatik olarak artırılmasına dayanan sistemin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini söylemişti. Frederiksen, “Artık insanların her seferinde bir yıl daha fazla çalışması gerektiğini savunmuyoruz.” dedi.
AVRUPA GENELİNDE EMEKLİLİK YAŞLARI YÜKSELTİLİYOR
Emeklilik yaşı meselesi yalnızca Danimarka ile sınırlı kalmamaktadır. Avrupa’nın birçok ülkesi, yaşlanan nüfus ve ekonomik zorluklar nedeniyle emeklilik yaşlarını yükseltme yoluna gidiyor.
İsveç’te en erken emeklilik yaşı 63 iken, İtalya’da bu yaş 67’dir. İngiltere’de ise emeklilik yaşı giderek artırılmakta.
Fransa’da 2023 yılında emeklilik yaşı 62’den 64’e yükseltilmesi, önemli halk protestolarına neden olmuş; yasa parlamentoda oylama yapılmadan kabul edilmiştir.
TÜRKİYE’DE 38 YAŞINDA DAHİ EMEKLİ VAR
Danimarka’nın emeklilik yaşını 2040 itibarıyla 70’e yükseltmesi, Avrupa genelinde sürdürülebilir sosyal güvenlik sistemleri konusundaki tartışmaları yeniden gündeme getirdi.
Türkiye’de ise 2023 yılında yürürlüğe giren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi, bazı bireylerin 38 yaşında emekli olmasına olanak tanımaktadır.
Bu durum, Avrupa’daki yüksek emeklilik yaşlarıyla kıyaslandığında dikkat çeken bir farklılık oluşturmaktadır.
Türkiye’de EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan ve prim gün sayısı ile sigortalılık süresini tamamlayan kişilere yaş şartına bakılmaksızın emekli olma imkanı sunmaktadır.
Şu an itibarıyla 2,5 milyon EYT emeklisi bulunmaktadır. Kadınlar 38, erkekler ise 43 yaşında emekli olmuştur. Zamanla gelen diğer emeklilerle birlikte bu rakamın kısa süre içinde 4,8 milyona ulaşması beklenmektedir.
TÜRKİYE EN ERKEN EMEKLİLİK YAŞINA SAHİP ÜLKE
Türkiye, 2025 itibarıyla OECD ülkeleri arasında en erken emeklilik yaşına sahip ülke olarak öne çıkmaktadır.
Ortalama emeklilik yaşı 48’e düşerken, kadınlarda 38 ve erkeklerde 43 yaş gibi düşük emeklilik yaşı uygulamaları söz konusu olmuştur.
AVRUPA’DA EMEKLİLİK YAŞI DURUMU
Almanya: Emeklilik yaşı 66-67 arasında.
İtalya: 66-67 yaşında emeklilik hakkı tanınıyor.
İsveç: En erken emeklilik yaşı 63, ancak standart yaş 65’tir.
Fransa: 2023’te emeklilik yaşı 62’den 64’e yükseltilmiş, bu karar geniş protestolara yol açmıştır.
İngiltere: Emeklilik yaşı kademeli olarak 66’ya yükseltilmekte ve daha da artırılması planlanmaktadır.
Norveç, İzlanda, Yunanistan, Belçika, İsrail: Erkekler için emeklilik yaşı 67 olarak belirlenmiştir.
Avusturya, Finlandiya, Danimarka (mevcut): 65 yaş emeklilik yaşıdır.
Rusya: 60-65 yaşında emeklilik hakkı tanınmakta.
ABD: 65 yaşında emeklilik mümkündür.
Kanada: Emeklilik yaşı da 65’tir.
