NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde Denny Oliveira’nın liderlik ettiği yeni bir araştırma, Güneş’in artan aktivitesinin yörüngede bulunan uydular, özellikle de SpaceX’in binlerce Starlink uydusu üzerinde önemli etkileri olduğunu ortaya koydu.
Araştırmada, jeomanyetik fırtınaların uydular üzerindeki sürtünmeyi artırarak, bunların Dünya atmosferine yeniden giriş süresini kısalttığı tespit edildi.
GÜNEŞ FIRTINASININ STARLINK UYDULARINA ETKİSİ
Güneş’in 11 yıllık döngüsünün zirve noktalarından biri olan solar maksimum dönemlerinde meydana gelen yoğun Güneş patlamaları, Dünya atmosferini ısıtarak genişleten jeomanyetik fırtınaları tetikliyor. Araştırmaya göre bu fırtınalar, uyduların yörünge ömrünü 10 güne kadar kısaltabiliyor.
Bu etki, en son 2024’ün sonunda Oliveira ve ekibinin Starlink uyduları üzerindeki çalışmaları sırasında gözlemlendi.
Artan güneş fırtınası aktiviteleri, alçak yörüngedeki uydular için kritik bir konu haline geliyor.
SpaceX’in yörüngede 7 binden fazla Starlink uydusu olduğu biliniyor ve bu sayının 30 binin üzerine çıkması planlanıyor. Ancak uydu sayısının artışı, atmosferdeki geri dönüş oranlarını da aynı ölçüde artırıyor.
2020-2024 yılları arasında toplam 523 Starlink uydusunun Dünya atmosferine yeniden girdiği ve bu süreçte yanacak şekilde tasarlandığı belirtiliyor.
Oliveira, jeomanyetik fırtınalar sırasında uyduların beklenenden çok daha hızlı bir biçimde atmosfere geri döndüğünü vurguladı.
Örneğin, fırlatmadan yalnızca beş gün sonra 37 Starlink uydusunun atmosfere geri döndüğü ve bu sürecin normalde 15 günden fazla sürmesi beklenirken, çok daha kısa sürede gerçekleştiği kaydedildi.
Hızlandırılmış bu geri dönüşler, SpaceX gibi operatörlerin işlevsiz uyduları yörüngeden temizlemesini kolaylaştırsa da bazı potansiyel riskleri de beraberinde getiriyor.
Uyduların atmosfere daha hızlı giriş yapması, bazılarının tamamıyla yanmadan yeryüzüne ulaşma olasılığını artırıyor.
Ağustos 2024’te Kanada’nın Saskatchewan eyaletinde bir çiftlikte bulunan 2,5 kg ağırlığındaki bir Starlink uydu parçası, bu durumun somut bir örneği olarak öne çıktı.
Bu olay, bir Starlink uydusunun atmosferde yeniden girişten sağ çıktığı kanıtlanmış tek vakaya kaydedildi.
