Doğu Batı Yayınları tarafından üç kitapta yayımlanan “Modern Türk Şiirinin Doğuşu” dizisinin ilk kitabı üzerine incelemelerime devam ediyorum. Edebiyat meraklısı okuyucular, farklı zamanlarda yayımlanan ve yayımlanacak eserleri bir araya getirerek okumak isteyeceklerdir. Gündemdeki gelişmeler nedeniyle bu kitaplar birbirini takip eden bir sırada yayımlanmıyor.
Bir önceki yazımda, ilk kitaptaki Oktay Yivli kaleminden çıkan “Erken Cumhuriyette Öz Şiir Arayışı” başlıklı yazıya odaklanmıştım.
Bu oldukça zengin içeriğe sahip yazıda, Tanpınar ile ilgili dikkat çekici bir değerlendirme yer alıyordu: “Tanpınar’ın şiirinde gündelik yaşam yok gibidir. Yaşam olumlanmaz, yaşama sevgisi ifade edilmez.” Ancak bu durum, bana göre Türk şiirinin en etkileyici örneklerinden olan “Her Şey Yerli Yerinde” ya da “Bütün Yaz” gibi eserleri nasıl değerlendireceğimiz konusunda sorun yaratır. Bu şiirlerde, yaşamış olma hissiyatının varlığını yansıtmakta zorluk çekmekteyiz. Dolayısıyla, genel yargılar burada da her zaman doğru sonuçlar vermeyebilir.
Dıranas bölümünde, “Olvido”nun, nadir olarak kullanılan (Fransız şiirine özgü) 12 hecelik dizelerle yazıldığına dair bir vurgulama beklerdim. Bu detay gözden kaçtı mı acaba?
Yivli, Tanpınar’ın şiirindeki zaman izleğinin, Dıranas şiirine olan etkisini de haklı bir şekilde belirtiyor.
“Türk şiirinde zaman kavramı” başlıklı bir çalışma, bence derinlemesine araştırılması gereken bir konudur.
Yazıda Ziya Osman Saba ile Cahit Sıtkı Tarancı arasında, ölüm teması üzerindeki farklılıklara işaret ediliyor. Ancak, Cahit Sıtkı için “Ölümün Yüzü” başlığına katılmıyorum. Bana kalırsa, Cahit Sıtkı “ölüm takıntısı”na rağmen yaşam sevinçlerini kaleme alan bir şairdir. Aslında Ziya Osman da benzer bir duruma sahiptir. Ayrıca, “Otuz Beş Yaş” şiirinin 11 hecelik (6+5) dizelerle yazıldığı detayını, Sayın Yivli’nin fark ettiğini umuyorum. Ben bu ayrıntıyı kaydettiğimde gerçekten de şaşırmıştım.
Sonuç olarak, “Erken Cumhuriyette Öz Şiir Arayışı” ilk kitabın en çarpıcı yazılarından biri olarak öne çıkıyor. Bu arada kaynakçada yer alan önemli kitapları da paylaşmak isterim: E. Eroğlu, Modern Türk Şiirinin Doğası; M. Kaplan, Tanpınar’ın Şiir Dünyası; İ. Şahin, Haz ve Günah; O. Yivli’den Ahmet Haşim’in Poetikası, Ahmet Muhip Dıranas’ın Şiirinde Biçim Denemeleri; Necip Fazıl Şiirinde Kent ve Yabancılaşma; Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri.
Fırsat buldukça, Doğu Batı Yayınları’nın Modern Türk Şiiri üzerine neşrettiği eserlerdeki yazıları incelemeye ve modern şiirimize dair yakın zamanda yayımlanan diğer çalışmalara dair yazılarımı sürdürmeye devam edeceğim.
