ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı ticaret savaşında, ülkesinin mahkemeleri önemli bir engel kararı aldı.
Trump, 2 Nisan tarihini ‘Kurtuluş Günü’ olarak nitelendirerek imzaladığı kararname ile pek çok ülkeye ek gümrük vergileri uygulamaya koydu.
Çin ve ABD arasında yaşanan karşılıklı vergi artışları, yapılan müzakereler sonrası iki tarafın geri adım atmasıyla belirli bir duraklama dönemi yaşadı; ancak diğer ülkelerde bu vergilendirmeler devam etti.
KARARNAME ENGELLENDİ
New York merkezli Federal Uluslararası Ticaret Mahkemesi, uygulamaya konulan gümrük vergilerini inceledi.
ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi, Trump’ın yabancı ülkelere uyguladığı tarifelerde yasal yetkisini aştığına hükmederek, bu uygulamaların kalıcı bir şekilde durdurulmasına karar verdi.
“TRUMP’IN YETKİSİNİ AŞIYOR”
Mahkeme, üç yargıçtan oluşan heyetin oy birliğiyle aldığı kararında, Trump’ın bu vergileri meşrulaştırmak için dayandığı 1977 tarihli Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası’nın bu kadar geniş bir yetki vermediğini belirtti. Kararda, “Başkan’ın tek taraflı olarak geniş kapsamlı gümrük vergileri uygulama yetkisi bulunmamaktadır.” ifadesine yer verildi.
10 GÜN SÜRE TANINDI
Mahkeme, bu tarifelerin “hukuka aykırı” olduğuna karar vererek Beyaz Saray’a bu vergileri durdurması için 10 günlük süre tanıdı.
TRUMP’IN BAŞLATTIĞI TİCARET SAVAŞI
Trump, ikinci döneminde “Önce Amerika” politikası çerçevesinde küresel ticarette korumacı bir yaklaşımı benimsedi. Bu amaçla ABD’nin ticaret açığını azaltmayı ve yerli üretimi canlandırmayı hedefleyen bir kararnameyi 2 Nisan 2025’de imzaladı. Bu karar gereği 185 ülkeye yüzde 10’dan başlayan ve Çin için yüzde 125’e kadar varan gümrük vergileri getirildi.
Bu adım, özellikle Çin, Avrupa Birliği, Kanada ve Meksika gibi stratejik ticaret ortakları ile gerilimleri artırdı. Çin, misilleme olarak ABD ürünlerine yüzde 34 ek vergi uygulayacağını duyururken, Avrupa Birliği de 26 milyar euro değerindeki Amerikan ürünlerine karşı vergi getirileceğini açıkladı. Kanada ve Meksika ise USMCA anlaşması kapsamında muafiyet müzakerelerine başladı.
Bu vergiler, küresel piyasalarda önemli dalgalanmalara neden oldu. Nisan 2025’te New York Borsası’nda Dow Jones yüzde 4,4, S&P 500 yüzde 4,7 ve Nasdaq yüzde 5 düşüş yaşadı. Avrupa’da ise Dax ve FTSE 100 endeksleri sırasıyla yüzde 10 ve yüzde 6 geriledi. Emtia piyasalarında bakır ve petrol fiyatları da yüzde 15’ten fazla düşerek küresel ekonomik resesyon korkularını körükledi.
TÜRKİYE’YE YÜZDE 10 GÜMRÜK VERGİSİ KARARI
Türkiye, Trump’ın açıkladığı gümrük vergisi planında en düşük oran olan yüzde 10’luk dilime dahil edildi.
Söz konusu vergi, çelikten tekstile, otomotivden tarım ürünlerine kadar geniş bir ithalat yelpazesini kapsıyor.
Ancak mahkeme kararı, bu vergilerin uygulamasını engelleyerek Türkiye’deki ihracatçılara kısa vadede bir rahatlama sağlayabilir.
2024 yılı itibarıyla Türkiye’nin ABD’ye yaptığı ihracat 12 milyar doları aşarken, özellikle tekstil, otomotiv ve çelik sektörleri bu gelişmeden olumlu etkilenebilir.
