Yapay zeka yatırımları, 2024’te enerji sektörünü üçe katlayarak 84 milyar dolara ulaştı. Çinli firmalar, küresel enerji AR-GE harcamalarında Avrupa’yı geride bırakırken enerji AR-GE büyümesi, son 10 yılın en düşük seviyesine geriledi.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) bu yıl 10’uncusunu yayınladığı Dünya Enerji Yatırımları raporundan derlenen bilgilere göre, enerji sektöründe maliyetlerin yükselmesi ve politika belirsizlikleri yatırım kararlarını etkilerken sermaye, daha çok yapay zeka odaklı projelere yönelmeye başladı.
Şirketlerin enerji AR-GE harcamaları ise 2020’den bu yana en düşük büyüme oranını gösterdi.
Risk sermayesi yatırımları 2024’te 8 milyar dolar azaldı.
YAPAY ZEKA 84 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM TOPLADI
Yüksek faiz oranları, inovatif şirketlerde öz sermaye yatırımını daha az çekici hale getirdi.
Yavaşlamayan bir diğer alan ise yapay zeka oldu.
Yapay zeka 2024’te, enerjiyle ilgili risk sermayesi yatırımlarının yaklaşık 3 katına denk gelen 84 milyar dolarlık yatırım topladı.
Yapay zekaya olan ilgi, enerji sistemi optimizasyonu ve enerji inovasyonu için fırsatları da beraberinde getirdi.
ÇİNLİ ŞİRKETLERİN KÜRESEL AR-GE PAYI AVRUPA’YI GEÇTİ
Rapora göre, 2025 itibarıyla, merkezi Çin’de bulunan şirketler, küresel kurumsal enerji AR-GE harcamalarında en büyük paya sahip hale geldi.
Çinli firmaların payı 2015’te yüzde 16 iken, 2025’te yüzde 38’e yükseldi.
Bu oranla ülkedeki şirketler, yüzde 27 ile 2. sırada gelen Avrupalı firmaların önüne geçti.
ENERJİ BÜTÇESİ EN YÜKSEK ŞİRKETLER LİSTESİ 2024’TE DEĞİŞTİ
Çin’de kamu ve özel sektör arasındaki sınırların daha belirsiz olması, enerjiyle ilgili inovasyonlarda kamu ve özel AR-GE harcamalarının uyum içinde yürütülmesine olanak sağlarken, Çin’in temiz enerji üretim zincirlerinde rekabet avantajı elde etmesine katkı sundu.
2015’te enerji AR-GE bütçesi en yüksek 20 şirket arasında çoğunlukla ABD ve Avrupa merkezli otomotiv ve petrol-gaz şirketleri bulunuyordu.
O dönemdeki istisnalar yalnızca Çin Devlet Elektrik Şebekesi (State Grid) ve PetroChina idi.
Ancak 2024’e gelindiğinde bu listede dikkate değer değişiklikler yaşandı.
ÇOK SAYIDA ÇİNLİ FİRMA LİSTEYE GİRDİ
Çinli saf batarya üreticisi CATL listeye girdi, elektrikli araç odaklı 2 üretici olan BYD ve Tesla listeye dahil oldu.
Elektrifikasyon için ekipman tedarik etmeye odaklanan Denso, Schneider Electric ve Robert Bosch gibi firmalar da listede yer aldı.
İlk 20’de kalan petrol ve gaz şirketleri ise Petrochina, Sinopec ve Saudi Aramco oldu.
Bu gelişmeler, Çinli firmaların enerji teknolojileri alanında artan küresel etkisini ve özellikle temiz enerji alanındaki rekabetçi konumunu gözler önüne seriyor.
ENERJİ AR-GE ALANINDA SADECE YÜZDE 1 BÜYÜME YAŞANDI
Şirketlerin enerji teknolojilerine yönelik AR-GE harcamaları, 2024’te belirgin şekilde yavaşladı.
Kurumsal enerji AR-GE harcamaları, yalnızca yüzde 1 oranında artarak son 10 yılın en düşük seviyelerinden birine geriledi.
Bu düşük büyüme, Kovid 19 salgınının etkili olduğu 2020 hariç tutulduğunda, kaydedilen en zayıf performans oldu.
BAZI ETKENLER RİSKLİ PROJELERE KARŞI ÇEKİMSER TUTUMA SEBEP OLUYOR
Raporda, batarya, kömür, nükleer enerji, yenilenebilir enerji ve termik santral ekipmanları gibi kilit alanlarda faaliyet gösteren firmaların AR-GE yatırımlarını azalttığına dikkat çekildi.
Yüksek sermaye maliyetleri ve belirsiz piyasa koşullarının, uzun vadeli ve riskli projelere yönelik iştahı düşürdüğü belirtiliyor.
Bu durum, özellikle küresel temiz enerji dönüşümünün hız kazanması gereken bir dönemde, özel sektörün AR-GE motivasyonunda ciddi bir kırılma yaşandığını gösteriyor ve enerji dönüşümünün seyrinin, artık yalnızca kaynaklara değil, inovasyona yönelen sermayenin rotasına da bağlı olduğuna işaret ediyor.
