İran ile Çin arasındaki Basra Körfezi krizi, Çin’in İran ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında yaşanan hakimiyet tartışmaları üzerine gelişti. Basra Körfezi’ndeki adalar konusunda Çin’in BAE hakimiyetini tanıyan bir bildiriyi imzalaması İran’ı rahatsız etti. İran Dışişleri Bakanlığı, Çin’in Tahran Büyükelçisini bakanlığa çağırarak tepkisini dile getirdi. İran, Çin ile kurduğu ilişkiyi ayrıcalıklı ve özel gördüğünü belirtirken, adalar konusunda Çin’in politikalarını değiştirmesini talep etti.
İran, Basra Körfezi’ndeki adaların hakimiyetini Çin tarafından asılsız bir şekilde desteklenmesini kabul edilemez buldu. İran ve Çin arasındaki stratejik iş birliğinin sınırda saygı ve toprak bütünlüğüne dayandığını belirten İran, adalar konusunda Çin’in tutumunu eleştirdi. Çin, BAE’nin yürüttüğü diplomasiyi desteklediğini açıklamış ve konunun barışçıl yollarla çözülmesinden yana olduğunu vurgulamıştı.
İran daha önce de 2022 yılında adalar konusunda Çin’e tepki göstermiş ve Çin’in adaları BAE hakimiyeti olarak tanıması üzerine kınamıştı. Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da 2022 yılında düzenlenen Çin-Körfez İş Birliği Konseyi (KİK) Zirvesi’nde de adaların BAE’ye ait olduğu belirtilmişti. Basra Körfezi’nde bulunan Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adaları, İran ile BAE arasında sınır tartışmalarına neden olmaktadır.
1971 yılına kadar İngiliz işgali altında kalan adalar, işgalin sona ermesiyle birlikte İngilizler tarafından BAE’ye devredilmiş ve ardından İran adalarda hakimiyeti ele geçirmiştir. Tahran yönetimi, adalar üzerindeki hak iddiasını çok eskilere dayandırarak, İngilizlerden önce adaların kendilerine ait olduğunu savunmaktadır.
Sonuç olarak, İran ile Çin arasındaki Basra Körfezi krizi, adaların hakimiyeti üzerine yaşanan anlaşmazlıklarla ilgilidir. İran, Çin’in adalar konusundaki politikalarını değiştirmesini talep ederken, Çin ise BAE’nin yürüttüğü diplomasiyi desteklediğini açıklamıştır. Bu durum, bölgedeki gerginliğin artmasına neden olabilir ve uluslararası ilişkiler açısından önemli bir konuyu teşkil etmektedir.
