Uluslararası Eğitim Başarılarını Değerlendirme Kuruluşu (IEA) tarafından gerçekleştirilen Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMSS) 2023, Türkiye’den 22-26 Mayıs 2023 tarihleri arasında 4’üncü sınıf düzeyinde 4 bin 541, 8’inci sınıf düzeyinde ise 2-5 Mayıs 2023 tarihleri arasında 4 bin 925 olmak üzere toplamda 9 bin 466 öğrencinin katılımıyla bilgisayar tabanlı olarak gerçekleştirildi. Bu araştırma, öğrencilerin matematik ve fen alanlarındaki başarılarını değerlendirmeyi amaçlamakta olup, öğrenci başarılarını etkileyen değişkenlere ilişkin veri toplamak için de anketler uygulanmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından TIMSS 2023 sonuçlarının değerlendirildiği raporda, her iki sınıf düzeyinde okullarda en sık karşılaşılan disiplin sorunlarının “küfürlü konuşma”, “fiziksel kavga” ve “devamsızlık” olduğu tespit edilmiştir. Bu durum, okullardaki akran zorbalığı probleminin büyüklüğünü gözler önüne sermektedir.

Raporda, TIMSS 2023 verileri ile TIMSS 2019 döngüsü arasındaki karşılaştırmalara bakıldığında, hem Türkiye’de hem de katılımcı diğer ülkelerde “akran zorbalığına” maruz kalan öğrenci oranlarının artış gösterdiği görülmektedir. En sık rastlanan akran zorbalığı türleri arasında “yalan söyleme”, “lakap takma” ve “dış görünüşle ilgili sözler” yer almaktadır.

4. Sınıf Öğrencilerinin “Haftada Bir” Akran Zorbalığı Yaşama Oranı Yüzde 16’ya Çıktı

4. sınıf düzeyindeki öğrencilerin “akran zorbalığı” ölçeğinde zorbalık davranışlarına dair 11 madde üzerinde yapılan değerlendirmelerde, öğrencilerin zorbalığa uğrama sıklıkları “hemen hemen hiç”, “ayda bir” ve “haftada bir” kategorilerine ayrılmıştır. 2023 itibarıyla, akran zorbalığına maruz kalmadığını belirten öğrencilerin oranı yüzde 60’tan yüzde 43’e düşerken, “ayda bir” zorbalığa uğrayanların oranı yüzde 32’den yüzde 41’e, “haftada bir” zorbalığa maruz kalanların oranı ise yüzde 9’dan yüzde 16’ya çıkmıştır. Bu veriler Türkiye’de olduğu gibi diğer ülkelerde de akran zorbalığı oranlarının artış gösterdiğini açıkça ortaya koymaktadır.

Özellikle TIMSS 2019’a göre “hemen hemen hiç” akran zorbalığına maruz kalmadığını belirten öğrencilerin oranında da önemli bir düşüş yaşanmıştır. Türkiye’de yüzde 63 olan bu oran, TIMSS 2023’te yüzde 10 azalmış ve yüzde 53’e düşmüştür. Akran zorbalığına uğradığını söyleyen 4. sınıf öğrencilerinin oranları da “ayda bir” kategorisinde yüzde 29’dan yüzde 31’e, “haftada bir” düzeyinde ise yüzde 8’den yüzde 15’e yükselmiştir.

Raporda, “Türkiye’de ve diğer katılımcı ülkelerde zorbalığa maruz kalma durumu ile matematik ve fen bilimleri başarısı arasında negatif bir ilişki olduğunu göstermektedir.” ifadeleri yer almak