Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Vergi Politikaları Üzerine Gelişmeler

Hazine ve Maliye Bakanlığı, yaz ortasından bu yana uygulamaya koymaya çalıştığı bazı vergi düzenlemelerinde önemli zorluklarla karşılaşmakta. Bu bağlamda, özellikle ‘basit usul mükellefiyet’ konusu üzerinde yoğun bir şekilde durulmakta. Geçtiğimiz Temmuz ayında hazırlanan bir vergi çalışmaları paketi, Cumhurbaşkanlığı’na sunulmuş olsa da içindeki bazı maddeler reddedildi. Reddedilen maddelerden biri de ‘Gelir ve Kurumlar Vergisi Düzenlemeleri’ başlığı altında, vergilendirme sürecinin basitleştirilmesi ve vergiye uyumun artırılması amaçlanıyordu.

Paketin içeriğinde yer alan basit usulde vergilendirme sisteminin kaldırılması ve bazı meslek gruplarının esnaf muaflığı kapsamına alınması, öne çıkan maddelerden biriydi. Bu konuyla ilgili yapılan etki analizinde, “Nüfusu 30 bini aşmayan ilçelerde basit usul kapsamında faaliyette bulunan 124 bin mükellefin bu düzenlemeyle vergiden muaf esnaf kapsamına alınacağı öngörülmektedir.” denildi. Bunun yanı sıra, yaklaşık 700 bin mükellefin gerçek usule geçirilmesinin yaratacağı gelir artışı ve gönüllü uyum destekleyici etkileri ele alındı. Öngörülerek, asgari gelir vergisi uygulaması ve günlük hasılat tespiti gerçekleştirilirse, bunun 7,9 milyar TL gibi bir gelir etkisi yaratabileceği ifade edildi. Düzenlemenin 1.1.2025 tarihinde yürürlüğe girmesi önerilmekte.

Basit Usulde Vergilendirme ve Kapsadığı Kesim

Basit usulde vergilendirilmenin kimlere hitap ettiğine baktığımızda, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun ilgili maddelerine atıfta bulunmak mümkün. Örneğin, ayakkabı tamircisi ile ticari taksi sahibi gibi çeşitli meslek grupları bu düzenlemeden yararlanan kesim arasında. Ancak burada dikkat çeken bir durum, bu esnaf kesimlerinin vergi yükümlülüklerinden ne ölçüde kaçındıklarıdır. Basit usul mükellefiyet 2021 yılında uygulamaya alındı; ancak bu maddenin amacı, belirli bir kesimi gelir vergisi diliminin dışına çıkarmaktı. Şimdi ise bu kesimin yeniden esnaf muaflığı kapsamına alınma zorunluluğu gündeme geliyor.

Ekonomik Sıkıntılar ve Suistimaller

Hazine ve Maliye Bakanlığı, ilgili esnaf kesimi ile ilgili toplantılarda şu tespitleri yapıyor: “Ekonomik sıkıntı çekmemeleri için düşük tutulan hadler bu kesimlerce suistimal edildi.” Bazı esnafların, kazançlarını hadlerin çok üzerinde göstermeyerek vergiden kaçınmaları dikkat çekiyor. Örneğin, mülk sahipleri ile yapılan kiralamalarda, bazı esnafların daha yüksek kira ödemesine rağmen, kira bedellerini düşük göstermek suretiyle hem kendi kazançlarını gizlemekte hem de mülk sahibinin vergi yükümlülüğünü azaltma yoluna gittiği tespit edilmiş durumda. Bu durum, çifte bir gelir vergisi kaybına neden olabiliyor.

Hali hazırda, basit usulde mükellef olan kesimler Maliye Bakanlığı’nın radarına girmiş durumda. Bu konuda çeşitli önlemler alınması planlanıyor; ancak ülkedeki ekonomik koşullar göz önüne alındığında, bu düzenlemelerin hayata geçirilip geçirilmeyeceği tartışma konusu olmaya devam ediyor.

“`